Грунтни геологик тадкиқ қилиш

Қурилиш мақсадлари учун грунтни геологик тадкиқ қилиш ишларини олиб бориш. Ишларнинг турли босқичларида бажариладижи қадамлар, процедуралар рўйхати ва техник ҳисоботдаги маълумотларнинг хусусиятлари.

Қурилишнинг лойиҳалаш олди босқичида объект куриладиган участка тўғрисида ишончли маълумотлар тўплаш муҳим аҳамиятга эта. Экспертларимиз Ўзбекистонда юқори аникликдаги жиҳозлар ва кенг тажрибага эга. Бу эришта берилган вазифаларни тез ва юқори ишончлиликда бажариш имконини беради.

Қурилиш харажатларини камйтириш тенденциясига қарамай, инженер-геологик изланишларга қаратганда ҳеч қандай ҳолда ҳам ҳақдан қайтиб бўлмайди. Тадкиқот натижалари фундамент ҳисобларига, материаллар ва турини танлашга, шунингдек бир қанча эксплуатация хусусиятларига: грунт ва бино асосининг чўкиши, геологик ўзгаришларга чидамлилиги, ишончлилиги, барқарорлиги ва хавфсизлигига таъсир қилади.

Объектни тадкиқ қилиш учун инженер геологияси

Тадкиқотнинг биринчи босқичида келишилган қурилиш участкасида рекогносцировка ўтказилиши керак, бу ерда грунт намуналари олиш учун визуал текширув амалга оширилади. Асосий омил тадкиқ қилинадиган ҳудуднинг ўлчами ва кутілган геологик мураккаблигидир.

Кейинги босқичда мутахассислар участкани комплекс тадкиқ қилади (дала ишлари). Бу босқичда скважиналар бургилаши талаб қилинади. Уларнинг сони лойиҳаланаётган бино ва участканинг хусусиятларига, техник тавсифларига ва мижознинг талабларига боғлиқ.

Дала тадкиқотлари босқичида мутахассислар қуйидаги геологик синовларни олиб боради:

• грунтни зондлаш (динамик ёки статик);
• прессиометрия (сиқиш кучига қаршилик даражасини аниклаш);
• грунт қаватларининг нобаробарлигини геофизик тадкиқ қилиш;
• намуна олиш учун скважиналар бургилаш;
• грунтларни штамплар билан геологик синаш.

Лаборатория синовларидан сўнг, қурилиш учун грунтни геологик тадкиқ қилиш ва таҳлил тўғрисидаги маълумотлар билан техник ҳисобот тайёрланади. Ушбу ҳужжат асосида лойиҳаланаётган объектнинг фундамент тури ва асоси танланади.

Ҳудудни инженер-геологик текширишларни олиб бориш

Айрим ҳолларда, айникса қаттик қурилиш ишлари олиб борилаётган ҳудудларда, геологик изланишларни амалга ошириб бўлмаганда, участкада грунтни геофизик тадкиқ қилиш талаб қилинади.

Ер ости қаватларини ўрганиш мақсадида инженерлик геофизика қуйидагиларни куришда қўлланилади:

• автомобил йўллари ва йўл инфратузилмаси (кўприклар, тоннеллар, транспорт ўтказувчилари);
• чизиқли инженерлик иншоотлари (коммуникациялар, газ ўтказувчилари, нефть ўтказувчилари);
• кўп қаватли турar жойлар, коттедж посёлклари, офис ва ижтимоий бинолар;
• спорт мажмуалари, олимпия стадионлари, муз саройлари;
• савдо ва овқатланиш марказлари, бозор ва омборхона бинолари;
• саноат инженерлик объектлари ва ишлаб чиқариш техник иншоотлари.

Инженер-геологларнинг вазифаси – грунтнинг физик-механик хусусиятларини аниклаш ва ҳудуднинг гидрогеологик ва гидрометеорологик шароитларини баҳолаш. Ер ости сувларнинг даражаси бино асоси ва фундаменти учун хавфли бўлиши мумкин, бу эса сув босими ва минус температураларда грунтнинг кўтарилишини кўпайтирадиган қўшимча шароитларни яратиши мумкин. Бино асосини лойиҳалашда бундай хусусиятларни ҳисобга олиш ва ўз вақтида чораларни қўллаш зарур.

Грунтни геологик синаш бўйича техник ҳисобот

Инженер-геологик изланишлар тугагандан сўнг мижоз қуйидаги маълумотлар билан танишиши мумкин: грунт таркиби (геологик кесим), лаборатория таҳлили натижалари (грунтнинг ковоклиги, намлик даражаси, пластиклиги), ҳароратнинг тушиб қолиш чукурлиги, ер ости сувлари, физик ва механик хусусиятлари.